ATK-ja në mënyrë që të realizojë përgjegjësitë që i ka dhënë ligji, të gjitha përpjekjet i ka përqendruar në përmbushjen vullnetare të detyrimeve tatimore nga ana e tatimpaguesve. Tatimpaguesi që nuk përmbushë detyrimet tatimore, rrjedhimisht krijon borxh tatimor kur:
Për borxhin tatimor të krijuar, i cili është bërë i pagueshëm, caktohet rasti në mbledhjen e detyrueshme, e cila përbrenda autorizimeve të dhëna do të mbledh borxhin tatimor dhe do të kërkojë deklaratat në mungesë. Afati i mbledhjes së një borxhi tatimor është dhjetë (10) vite nga data e vlerësimit të tatimit. Kjo periudhë mund të zgjatet nëse:
Periudha e lartpërmendur, për Ndërmarrjet Shoqërore, mund të zgjatet deri në likuidimin e tyre, ndërsa për Ndërmarrjet Publike nuk aplikohet afati i paraparë, pasi nuk kanë afat të caktuar kohor.
Nëse nuk është paguar borxhi në tërësi ose nuk është lidhur marrëveshje për pagesë me këste, ATK-ja do të njoftoj tatimpaguesin përmes Njoftimit përfundimtar për pagesë (afati 10 ditë për pagesë) se do të fillojnë procedurat e mbledhjes së detyrueshme. Në rast se nuk është bërë pagesa e borxhit brenda afatit të paraparë, atëherë ndërmerren veprimet themelore të mbledhjes, siç janë:
Përgjithësisht, pagesat do të aplikohen fillimisht për periudhën tatimore që ka datën më të vjetër të vlerësimit, pavarësisht periudhës tatimore të përfshirë. Kur pagesat të kenë filluar të aplikohen në periudhë të veçantë tatimore, e tërë shuma e asaj periudhe tatimore, përfshirë interesin dhe ndëshkimin/gjobën, do të paguhet para fillimit të aplikimit të pagesave në një periudhë tatimore pasuese.
Shuma e ndonjë tatimi të paguar do të shpërndahet sipas rendit vijues:
Në rastin kur tatimpaguesi ka vështirësi financiare, atëherë ATK-ja mund t’i ofrojë mundësinë për të parashtruar kërkesë për të lidhë marrëveshje për të paguar detyrimet me këste, në përputhje me afatet dhe kushtet e marrëveshjes.
Nëse një person i cili është i detyruar t’i paguajë ndonjë tatim ATK-së sipas legjislacionit në fuqi, nuk paguan atë tatim brenda dhjetë (10) ditëve kalendarike pas dorëzimit të njoftim-vlerësimit, lind një barrë tatimore në pasurinë apo në të drejtën pasurore që i përket atij personi, qoftë e luajtshme apo e paluajtshme, e trupëzuar apo e patrupëzuar.
ATK-ja ka të drejtë të vendos barrën tatimore në tërë pasurinë e personit, përfshirë edhe pasurinë e blerë nga personi pas vendosjes së barrës tatimore, për të siguruar obligimin tatimor të papaguar, i cili përfshin tatimin e papaguar, ndëshkimet/gjobat, interesin dhe shpenzimet e mbledhjes.
Në rast se një person i cili është i detyruar të paguajë një lloj tatimi nuk paguan ose refuzon të paguajë brenda dhjetë (10) ditëve pas dorëzimit të një njoftimi për vlerësim, ATK-ja mbledhë shumën e tillë dhe shuma të tjera që janë të mjaftueshme për të mbuluar shpenzimet e masës për marrje pasurie, me masën për konfiskim pasurie që i përket personit të tillë në pronësi të tatimpaguesit ose të një personi të tretë.
ATK-ja do të përkujdeset për zbatimin e procedurave të sforcuara të mbledhjes së borxhit siç janë: konfiskimi i pasurisë së tatimpaguesit dhe organizimi i shitjes së asaj pasurie të konfiskuar përmes procedurave të përcaktuara me legjislacionin e aplikueshëm tatimor.
Vetëm pasuria e cila është e nevojshme dhe e mjaftueshme për të plotësuar detyrimet aktuale tatimore të tatimpaguesit mund t’i nënshtrohen veprimit të marrjes me detyrim. Llojet e pasurisë së tatimpaguesit, që përjashtohen nga masa e marrjes dhe konfiskimet janë si në vijim: pagesa ushqimore për fëmijë, pagesat nga skemat sociale dhe ndihmat nga shteti për raste të jashtëzakonshme, veshmbathja themelore, ushqimi bazë, mobiliet bazë, artikujt personal bazë, duke përjashtuar artikujt luksoz, si dhe çdo pasuri tjetër e specifikuar me akt nënligjor.
Kur dikush ka qenë përgjegjës apo ka ndihmuar në moskryerjen e detyrimeve tatimore, ATK-ja ka autorizim që ndaj atyre personave të bëjë vlerësim tatimor dhe të ndjek të gjitha procedurat që kërkohen sikurse ndaj çdo tatimpaguesi tjetër që është në detyrim ndaj ATK-së. Ata mund të jenë:
ATK do të inicioj për kallëzime penale, si dhe inicimin e procedurave të Likuidimit në Gjykatën Kompetente lidhur me mospagesën e borxhit. ATK do të trajtoj rastet që i plotësojnë kushtet ligjore për pasivizim apo edhe anulim të borxheve.
Sa i përket mbledhjes së tatimit, Administrata Tatimore e Kosovës ka autorizime të shumta të cilat janë të parapara me ligjet tatimore, e ato janë:
ATK-ja ka të drejtë të transferoj një vlerësim të tatimit tek entiteti tjetër pas transferimit të aseteve (të luajtshme apo të paluajtshme) në rrethanat si në vijim:
Nëse ATK-ja konsideron se mbledhja e tatimit apo ndëshkimit që bëhet detyrim i pagueshëm është në rrezik, mund të lëshoj urdhër për tatim në rrezik, kur:
Kur urdhëri për tatim në rrezik është lëshuar, njoftohet çdo person që i ka borxh para apo pasuri tatimpaguesit që të lë mënjanë paratë apo pasurinë e atij tatimpaguesi deri në njoftimin tjetër.
Barra tatimore është një dokument zyrtar publik nën legjislacionin tatimor të zbatueshëm në Kosovë. Barrë tatimore, do të thotë e drejta e Administratës Tatimore të Kosovës që të marr dhe të mbajë pasurinë e tatimpaguesit si siguri për pagesën e çdo tatimi dhe të drejtën për të shitur pasurinë e tillë dhe për të përdorur paratë e shitjes për pagesën e atij tatimi. Pra, ky dokument do të mbroj të drejtën e Administratës Tatimore për pagesat e borxheve me prioritet të posaçëm.
Urdhërvjelja është një dokument legal në legjislacionin tatimor të zbatueshëm në Kosovë. Procedurat e masës për marrje pasurie të detyrimeve tatimore fillojnë vetëm pasi ndaj tatimpaguesit, i cili nuk ka paguar borxhet, janë ndërmarr të gjitha masat dhe janë respektuar procedurat e njoftimit të cekur në Ligjin për Administrimin e Procedurave Tatimore.
Nëse tatimpaguesi ka lidhur një marrëveshje për pagesë të borxhit me këste me ATK-në dhe nuk e ka respektuar atë, interesi do të rivendoset në mënyrë retroaktive deri më datën kur është nënshkruar marrëveshja. Nëse një tatimpagues dështon të zbatojë kushtet e një marrëveshjeje për pagesë me këste dhe dëshiron të ri-vendosë një marrëveshje tjetër për pagesë me këste për të njëjtin detyrim tatimor, marrëveshja me këste pasuese nuk do të përfshijë heqjen e interesit. Interesi do të vazhdoj të rrjedhë në çdo marrëveshje me këste pasuese për kohëzgjatjen e marrëveshjes.
Në qoftë se çfarëdo lloj shume e ndonjë tatimi e administruar nga ATK-ja sipas legjislacionit të zbatueshëm në Kosovë nuk është paguar deri në datën e fundit të përcaktuar për pagesë, tatimpaguesi do të jetë i detyruar të paguajë interes sipas përqindjes (%) së përcaktuar nga Ministri i Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve.
Kur një personi i kërkohet të dorëzojë një deklaratë tatimore sipas legjislacionit të aplikueshëm në Republikën e Kosovës, dhe nuk e dorëzon këtë deri në afatin e përcaktuar, e cila rezulton me detyrim tatimor, i nënshtrohet gjobës prej:
Pra, gjobat për vonesa në deklarim vendosen sipas statusit të tatimpaguesit dhe janë:
Tatimpaguesit kanë të drejtë të kërkojnë të çregjistrohen vetëm pasi të kenë paguar të gjitha detyrimet tatimore dhe pasi të kenë paraqitur bilancin e mbylljes dhe të kenë bërë ç’regjistrimin e PEF/SF.
Derisa nuk mund të paguhet tërësisht detyrimi tatimor, mund të kërkoni nga ATK-ja që t’ju mundësoj ta bëni pagesën e tatimit me këste duke lidhur marrëveshje me ATK-në, ku interesi nuk do të rrjedh nga muaji që pason muajin në të cilin marrëveshja është lidhur derisa të zbatohet tërësisht.
ATK-ja duhet të sigurojë mbledhjen e tatimit në pajtueshmëri me të gjitha mjetet relevante të mbledhjes që mund të zbatohen te tatimpaguesi sipas legjislacionit tatimor në fuqi.
Nëse tatimpaguesi me detyrim tatimor të pashlyer, paguan detyrimin tatimor së bashku me interesin me një pagesë të njëhershme, gjobat e aplikuara sipas ligjit, përveç gjobave për mosdorëzim të pasurisë që i nënshtrohet masës së marrjes si dhe lënies mënjanë të parave, do të zbriten në tridhjetë përqind (30%).
Nëse tatimpaguesi me detyrim tatimor të pashlyer, hyn në marrëveshje me shkrim për të paguar tatimin e pashlyer me dy ose më tepër këste, i përmbush kushtet e marrëveshjes me shkrim dhe i kryen në kohë të gjitha detyrimet e tjera tatimore gjatë kohës së asaj marrëveshjeje, përveç gjobave për mosdorëzim të pasurisë që i nënshtrohet masës së marrjes si dhe lënies mënjanë të parave, gjobat tjera do të zbriten në pesëdhjetë përqind (50%).
Është e drejtë e çdo tatimpaguesi të jetë i njoftuar për gjendjen e tij tatimore. Për gjendjen tatimore mund të informoheni për çdo ditë përmes Sistemit Elektronik EDI apo duke vizituar zyrën përkatëse Rajonale të Shërbimit për Tatimpagues.
Fletëpagesën për pagesën e borxhit mund ta shkarkoni përmes sistemit elektronik EDI, ndërsa letërkujtesën për pagesë të borxhit mund ta merrni vetëm në zyrën përkatëse rajonale të ATK-së.
Përmes sistemit elektronik EDI, mund ta merrni fletëpagesën për borxhin e papaguar.
Llogaria juaj bankare është bllokuar nga ATK-ja pasi ju nuk keni respektuar marrëveshjen për pagesën me këste të borxhit. Nëse në llogarinë tuaj keni mjete, atëherë me kërkesën tuaj banka është e obliguar që t’i transferoj ato mjete në llogari të ATK-së për aq sa është borxhi. Pas pranimit të konfirmimit për transfer nga banka, ATK-ja do ta bëjë zhbllokimin e llogarisë tuaj.
Borxh i pambledhshëm shpallet atëherë kur borxhi është më i vjetër se dhjetë (10) vite, me kusht që mos të ketë rrethana që do të zgjasin këtë afat.
Varësisht se ku ATK-ja e vendos barrën tatimore, ajo duhet të regjistrohet në zyrat përkatëse:
ATK-ja mund të lidhë marrëveshje për pagesë me këste me tatimpaguesit, përmes së cilës një tatimpagues mund ta paguajë borxhin e tij tatimor, në përputhje me afatet dhe kushtet e marrëveshjes, pavarësisht shumës së detyrimit tatimor.
Pagesa e parë sipas marrëveshjes duhet të jetë së paku 20% e borxhit të përgjithshëm të përfshirë në marrëveshje.
Interesi nuk falet, por mund të ndalet atëherë kur:
Barra tatimore vendoset pavarësisht se a është tatimpaguesi në marrëveshje për pagesë të borxhit me këste apo jo. Po ashtu, barra tatimore vendoset para lidhjes së marrëveshjes për pagesë me këste, me qëllim që të sigurohet respektimi i marrëveshjes.
Sipas legjislacionit tatimor nuk është përcaktuar kufizim në procedurat e mbledhjes së detyrueshme edhe nëse tatimpaguesi ka parashtruar ankesë në Divizionin e Ankesave, përveç rasteve të konfiskimit të pasurisë së paluajtshme.
Tatimpaguesi së pari duhet të kryej detyrimet tatimore, dhe më pas të ofroj dëshmitë e pagesës në zyrën përkatëse të mbledhjes së detyruar, e cila pasi të verifikoj pagesat, do të bëjë zhbllokimin e llogarisë bankare.
Me legjislacionin tatimor nuk është e përcaktuar se cila është vlera minimale e borxhit për të bërë bllokimin e llogarisë bankare të tatimpaguesit. Bllokimi i llogarisë bankare mund të bëhet për çdo borxh të papaguar.
Çdo pasuri e konfiskuar, qoftë pasuri e luajtshme apo e paluajtshme, mund të shitet në ankand nga ATK-ja.
Pasuria e konfiskuar duhet të shpallet për shitje së paku dhjetë (10) ditë para planifikimit të datës së shitjes, por jo më shumë se njëzetë (20) ditë përpara datës së planifikuar për shitje.
Masat për konfiskim të pasurisë ndërmerren nga ATK-ja dhjetë (10) ditë pasi të jetë dorëzuar njoftimi përfundimtar për pagesën e borxhit. Pra, pasi të dorëzohet njoftimi përfundimtar për pagesën e borxhit, tatimpaguesi ka afat pagese dhjetë (10) ditë, në të kundërtën lëshohet njoftimi për konfiskimin e pasurisë.
Kur të jetë konfiskuar pasuria e tatimpaguesit, duhet të shitet brenda një periudhe që fillon tridhjetë (30) ditë nga data e konfiskimit dhe përfundon gjashtëdhjetë (60) ditë nga data e konfiskimit. Periudha për shitjen e pasurisë mund të zgjatet nëse rrethanat kërkojnë, sikurse është shtyrja e shitjes, e cila kërkon ri-shpalljen e shitjes. ATK-ja autorizohet të fillojë shpalljen e shitjes së pasurisë së konfiskuar, përpara se afati prej tridhjetë (30) ditësh të skadojë, me kusht që data e shitjes nuk është më pak se tridhjetë (30) ditë nga data e konfiskimit. Data e konfiskimit është data në të cilën ATK-ja ka marrë në posedim pasurinë duke lëshuar Njoftimin për Masë për Marrje të Pasurisë dhe Njoftimin për Konfiskim.
Ulja e tatimit të vlerësuar qoftë nga një rregullim kontrolli apo deklaratë korrigjuese vullnetare e dorëzuar nga tatimpaguesi, nuk kërkon barrë të re dhe nuk vendos periudhë të re dhjetë (10) vjeçare të mbledhjes.
ATK-ja mund të lidhë një marrëveshje për pagesë me këste me tatimpaguesin, përmes së cilës një tatimpagues mund të paguajë borxhin e tij tatimor, në përputhje me afatet dhe kushtet e marrëveshjes. Duke filluar nga muaji pas muajit në të cilin është nënshkruar një marrëveshje me këste, deri sa të shlyhet detyrimi tatimor, nuk do të rrjedh interes në borxhin tatimor.
Barra tatimore lind kur një person i obliguar për të paguar një detyrim tatimor, nuk e paguan atë brenda afatit dhjetë (10) ditor pas dorëzimit të njoftim vlerësimit.
Pra, nëse tatimpaguesi nuk paguan ose refuzon për të paguar detyrimin tatimor të vlerësuar, atëherë barra konsiderohet se lidhet prapa me datën e vlerësimit dhe vlen duke filluar nga ora: 16:00 pasdite e datës kur tatimi është vlerësuar.
Për tatimpaguesin, i cili nuk përmbush detyrimet tatimore brenda dhjetë (10) ditëve pas pranimit të njoftimit përfundimtar për pagesën e borxhit, fillojnë procedurat e mbledhjes së detyruar.
Nëse tatimpaguesi nuk ka mundësi të bëj pagesën e menjëhershme për tërë borxhin tatimor, ATK-ja ia mundëson pagesën me këste duke lidhur paraprakisht marrëveshje me tatimpaguesin.
Për të lidhur marrëveshje për pagesë me këste, duhet të plotësohen kushtet vijuese:
Pagesa periodike nuk është e detyrueshme të planifikohet në bazë mujore, por një pagesë duhet të planifikohet së paku një në çdo tre muaj.
Çdo person që nuk e dorëzon pasurinë që i nënshtrohet konfiskimit i nënshtrohet një gjobe që është e barabartë me pesëdhjetë përqind (50%) të shumës së pasurisë që i nënshtrohet masës së marrjes.
ATK-ja mund të transferojë një borxh tatimor në një dosje pasive për ta larguar atë nga baza e të dhënave aktive të mbledhjes kur pas përpjekjeve të dokumentuara është përcaktuar se tatimi nuk është i mbledhshëm në kohën e përcaktimit. Përcaktimi i tillë mund të bëhet në raste të tilla si, por duke mos u kufizuar në to, si:
Vendosja e borxhit tatimor në një dosje pasive nuk e liron borxhin tatimor apo çrregullojë prioritetin e barrës së ATK-së. Nëse burimet e reja të mbledhjes bëhen të ditura, ATK kthen borxhin tatimor në gjendjen aktive të mbledhjes.
Tatimpaguesi lirohet nga barra tatimore pasi të kryej të gjitha detyrimet tatimore, për të cilat është vendosur barra tatimore ose nëse përcaktohet se barra tatimore është vendosur gabimisht.
Derisa të kryhet pagesa e tërësishme e detyrimit tatimor, tatimpaguesi nuk mund të lirohet nga barra tatimore.
Njoftimi për konfiskim të pasurisë, do të përmbajë:
ATK-ja mund të regjistrojë një barrë tatimore kundër aseteve të një Ndërmarrjeje Shoqërore që ka një borxh tatimor edhe pse Ndërmarrja Shoqërore është nën juridiksionin e Agjencisë Kosovare për Privatizim (AKP).
Për shumën deri në pesëqind euro (500€) të trajtuar si borxh të keq, nuk kërkohet inicimi i procedurave në organet gjyqësore.
Çdo tatimpagues që dëshiron të shtyjë veprimin e mbledhjes së tatimit para se të bëjë një ankesë në bord apo gjykatë kompetente, mund të dorëzojë një garancion bankar ose formë tjetër të sigurisë të pranueshme nga Administrata Tatimore, për një shumë të mjaftueshme për të mbuluar tatimin, gjobën, plus interesin e tillë që mund të rritet gjatë çdo veprimi pasues.
ATK-ja ka të drejtë që pas vitit të dhjetë (10) nga vendosja e barrës tatimore, të bëjë rivlerësimin e pasurisë me barrë tatimore dhe pasuria e cila vlerësohet që mbulon detyrimin e pashlyer dhe e cila është e konfiskuar në bazë të procedurave të mbledhjes së detyrueshme, kalon në pronë shtetërore.